Rehabilitación da Escola de Moreira en Mañufe, a historia dunha obra invisible
Fotograma do «Home invisible» de James Whale do ano 1933
No ano 2013 fixemos una obra invisible, non é que teñamos a habilidade de facer desaparecer o noso traballo coma o personaxe da novela de Wells, é que as veces so é preciso recoñecer as virtudes do existente para entender que non é preciso (case) intervir.
Esta é unha fotografía na que se aprecia o estado do edificio no que se nos solicitou un cambio de cuberta. Este elemento «metía» auga e as alternativas o sistema actual estaban claras, tiramos co existente e metemos un tellado de chapa sandwich ou botamos unha placa de formigón.
Seguro que vos sona a historia…. nos últimos anos foron substituíndose os tellados tradicionais baseados nunha estrutura de vigas de eucalipto ou pino tea por placas de formigón e tella ou por chapa metálica. Os argumentos sempre son os mesmos, «a madeira xa vai vella», «non ten illamento térmico», «os novos materiais aguantan máis tempo e non teñen mantemento»…
O certo e que estes tellados que levan feitos tantos anos son un prodixio estrutural sen precedentes, imaxinádevos unha cuberta de chapa con máis de 50 anos? Non hai ningunha non é? A chapa degrádase antes e non ten máis reparación que tirala ao lixo.
Entender que estas cubertas tradicionais poden funcionar outros 50-100 anos máis é algo no que insistiremos unha e outra vez.
Fotografía da vexetación que medraba na cuberta
Fotografía da fachada lateral con afloramentos e humidades
«¿E se non poñemos o panel sandwich que facemos? ¿Como milloramos o illamento? ¿Como evitamos as entradas de auga? ¿Como paramos os ataques dos hongos xilófagos (os que comen a madeira)? ¿Que facemos coas tellas rotas?
As respostas son sinxelas, cunha serie de operacións que describiremos a continuación poderemos ter un tellado, fiable, estable, seguro e illado. A maiores aforraremos moitos cartos e estaremos coidando a «pegada ecolóxica» da obra.
1- A limpeza da tella. O primeiro paso será desmontar a tella e limpala manualmente, unha por unha, aquelas que están rotas reporanse por outras iguais. Hoxe en día é moi sinxelo atopar tella plana da época porque ninguén a quere e todo o mudo tira con ela. Basta con ir a algún vertedoiro ou empresa de derrubos e pedirlles unhas cantas.
2- A recolocación da madeira. Estes tellados meten auga principalmente porque a madeira ten pequenas fatigas e isto fai que aparezan «barrigas» nas cubertas. Dende abaixo son difíciles de ver pero en canto te achegas son evidentes. O único que temos que facer e calzar as ripias ou as viguetas para recuperar a planeidade.
Barrigas do tellado da escola Moreira durante a intervención
3- A protección da madeira. Unha vez e «calzada» a madeira teremos que protexela mediante aplicación dalgún dos tratamentos funxicidas existentes no mercado.
4- A colocación do illamento térmico. Para mellorar o illamento térmico nos interiores do edificio podemos dispor de pranchas ríxidas no chan do baixocuberta ou tamén podemos optar por colocalas entre a estructura da cuberta se preferimos facer o faiado habitable.
Pranchas de poliestireno ríxido no chan do baixocuberta da Escola Moreira
5- A recolocación da tella. Unha vez que temos a estrutura tratada e a planeidade recuperada xa podemos repor a tella. É importante que se amarre cada unha con aramio de aceiro inoxidable á ripia correspondente.
Fase da recolocación da tella
O resultado do traballo é unha obra con menor custe económico, menor pegada ecolóxica e maior respeto o patrimonio construído.
Fotografía da Escola rehabilitada
Ah! E cos cartos que aforramos conseguimos repintar as fachadas, e parchear o patio de xogos dos cativos!
Fotografía da fachada lateral repintada
Fotografía da parte traseira da escola rehabilitada e patio de xogos
